خطرناک ترین کوه‌های دنیا.

رشته کوه آند

محدوده‌های فرهنگی در رشته‌کوه آند.

پونتا آرناس در شیلی.

رشته‌کوه آند (به زبان کچوآ: آنتی یا آنتیس) طولانی‌ترین رشته‌کوه جهان است.

آند به شکل زنجیره‌ای در راستای کرانهٔ باختری آمریکای لاتین قرار گرفته و بیش از ۷ هزار کیلومتر درازا دارد. پهنای آن در برخی مناطق به ۵۰۰ کیلومتر می‌رسد و میانگین ارتفاع این رشته‌کوه در حدود ۴۰۰۰ متر است.

آند از دو رشتهٔ اصلی به نام‌های کوردیلرای خاوری و کوردیلرای باختری تشکیل شده. در میان این دو رشته، زمین‌های نسبتاً کم‌ارتفاعی قرار گرفته‌اند که رشته‌کوه‌های کوچکی از آن می‌گذرد. مهم‌ترین این رشته‌کوه‌های فرعی، کوردیلرا دلا کوستا در شیلی است.

رشته كوه آلپ

رشته‌کوه آلپ

آلپ نام رشته‌کوهی در مرکز اروپاست. بلندترین چکاد (قلهٔ) این رشته کوه مون بلان است که با بلندای ۴۸۱۰ متر در کشور فرانسه جای گرفته است.دیگر چکادهای بلند این رشته کوه اینهایند:

روزا با بلندای ۴۶۳۳ متر میان دو کشور سوئیس و ایتالیا

وایسهورن (شاخ سپید) با بلندای ۴۵۰۶ متر در سوئیس

رشته کوههایی را هم در کشورهای تازه یافت شده به نام آلپ خوانده اند، در زلاندنو آلپ جنوبی و در استرالیا رشته کوه آلپ استرالیا. همچنین کشیدگی این رشته کوه را در کناره دریای آدریاتیک را رشته کوه آلپ دیناری می‌خوانند.

رشته كوه زاگرس

زاگرُس رشته‌کوهی در غرب ایران است. بعضی معتقدند ریشه این نام اوستایی است. در زبان اوستایی زاگر Za-G'R' به معنای کوه بزرگ است. اما نظری که بیشتر مورد تایید است این است که این کلمه از نام مهاجران هند و اروپایی ساکن در این منطقه معروف به زاگارثی/ساگارتی(Zagarthians/Sagarthians) گرفته شده. این رشته‌کوه از کرانه‌های دریاچه وان در ترکیه آغاز شده و تا استان‌های فارس و کرمان ادامه می‌یابد. دامنه‌‌ی این رشته‌ کوه به‌ شمال عراق نیز امتداد دارد. نام قدیمی این رشته‌کوه در زبان فارسی پاطاق و پیش از آن کهستان (در عربی جبال) و پهله بود.

نیمه‌ی شمالی رشته کوه زاگرس در دوره‌ی ایران باستان محل زندگی مادها بوده است.

بلندترین قله‌های این رشته کوه زردکوه (۴۲۲۱ متر)، دنا (۴۴۴۸ متر) و اشتران کوه (۴۲۵۰) نام دارند.

زردکوه با ارتفاع ۴۲۲۱ متر در در نزدیکی شهرستان کوه‌رنگ در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. زردکوه در تمام طول سال پوشیده از برف است و سرچشمه‌ی اصلی چهار رودخانه‌ی بزرگ کارون، زاینده رود، کرخه و دز.

اشترانکوه با ارتفاع ۴۲۵۰ متر در جنوب شهرستان‌های الیگودرز و ازنا بلندترین قله زاگرس میانی است که دارای هشت قله بلند و به هم پیوسته است که در تمام طول سال پوشیده از برف است. دریاچه گهر نیز در این رشته کوه قرار گرفته است.

بلندی‌های زاگرس حوضه آبخیز رودخانه‌های زاینده‌رود، کارون و کرخه و دز را تشکیل می‌دهد و با توجه به حجم بارش و پایین بودن سطح تبخیر و موقعیت نسبتاً مناسب سازندهای زمین‌شناختی بخش اعظم آبهای زمینی و زیرزمینی کشور به میزان ۴۵ تا ۵۰ درصد را تأمین می‌‌کند. دنا با ارتفاع۴۴۴۸متراز بلندترین ارتفاعات زاگرس می باشد واز حدود ۴۴قله مرتفع تشکیل شده است واز لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب استان اصفهانِِِِ,شمال غربی استان فارس ولی بخش اعظم آن درشمالشرقی استان کهگیلویه وبویراحمد قرار دارددر تمام سال پوشیده از برف است و یکی از سرچشمه های کارون وهمچنین رود مارون می باشد یکی از کم نظیرترین منابع انواع واقسام گیاهان دارویی در دنیاست

رشته کوه البرز

(تغییر مسیر از البرز)

کوه‌های البرز در زیر ابرها، نمایی از سوی تهران

البرز رشته کوهی است در بخش شمالی ایران. این رشته کوه از سوی غرب از تالشان جمهوری آذربایجان آغاز می‌شود و در سوی شرق تا درون ترکمنستان و افغانستان ادامه می‌یابد. بخش بزرگی از البرز در راستای کناره جنوبی دریای مازندران کشیده شده‌است. در این بخش، جبهه شمالی البرز سرسبز و جبهه جنوبی آن خشک است. دلیل این تفاوت اینست که رشته کوه البرز همچون سدی طبیعی از گذر رطوبت برخاسته از دریای خزر به سوی جنوب جلوگیری می‌کند و بیشتر این رطوبت در جبهه شمالی البرز می‌بارد.

بلندترین کوه البرز کوه دماوند (۵۶۷۱ متر) است که در نزدیکی تهران قرار دارد. دامنه‌ها و دره‌های البرز از تفرجگاه‌های مهم مردم استان‌های تهران، قزوین و سمنان است.از مهمترین رودهای دامنه‌ی شمالی البرز سفیدرود و دامنه‌های جنوبی کرج و جاجرود را می‌توان نام برد.

رشته کوه البرز و قلهٔ دماوند و به خصوص قارن کوه (قاف) در ناحیهٔ شمال سمنان نقش برجسته‌ای در متون تاریخی طبرستان و افسانه‌های ایرانی دارند. از قلل كوهنوردي آن دماوند، پالان گردن، دوبرار، توچال، پلنگ چال، عجب شير، دوشاخ و چين كلاغ مي باشند.

پامیر

پامیر ناحيهء كوهستانی بسيار مرتفع آسيای مركزی است.

قسمت اعظم اين سرزمين متعلق به تاجیکستان و قرقیزستان و مابقی جزء افغانستان و پاکستان است. در مشرق به دشتها و ريگزارهای ترکستان چین منتهی شود و در شمال به فرغانه و به مغرب در طول سيلابهائی كه آمودريا از آنها تشكيل ميشود به پستی ميگرايد و در جنوب آن رشته‌کوه قره‌قوروم واقع است.

کوههای پامير در حدود 70000 كيلومترمربع مساحت دارد. ارتفاع اين سرزمين كه از سطح دريا در حدود 4000 متر است باعث سختی آب و هوای آن شده‌است چنانكه زمستان در این منطقه هفت ماه طول می كشد و تنها در يك ماه (ماه ژوئيه) شبها شب‌نم نمی‌باشد و حرارت روزها گاه به 70 درجه میرسد. پامير هوائی خشك دارد و باران و برف در آن بندرت می بارد. بادهای آن بسيار سرد است ولی شديد نيست لكن با خشكی آب و هوا درياچه‌های متعددی در آنجا هست كه برخی وسيع باشد ليكن آب اين درياچه‌ها روبه نقصان است چنانكه بعضی بكلی از ميان رفته ‌است. از جمله درياچه‌های آن قره‌گول با 300 هزارمترمربع مساحت و ساری‌گول با 4267 مترمربع مساحت است.

غالب رودهای پامير به‌طرف مغرب يعنی آمودريا كه به دریاچه آرال می ريزد جاريست و بقيه به‌طرف شرق يعنی رود تاريم متوجه است.

كوه مرتفع پامير موسوم به تغارمه 7899 متر ارتفاع دارد.

ظاهراً سكنهء فعلی هند و ايران از اين معبر گذشته و در اين دو مملكت سكنی گزيده‌اند. از جبال مهمی كه از اين عقدهء كوهستانی آغاز ميشود در شمال، رشته‌كوههای تيانشان است كه از حوالی سمرقند تا داخلهء تركستان چين امتداد دارد و در جنوب كوههای كوئن‌لُن و قراقروم و هیمالیا كه همه بموازات يكديگر از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارند و از دره‌های مابين آنها هر يك رودی جاری است. در جانب غربی اين نجد دو رشته‌جبال از پامير آغاز ميشود يكی سلسلهء جبال هندوكوه يا هندوكش و دنباله‌های آن يعنی كوه‌بابا و سپيدكوه و سياه‌كوه و كوههای شمال خراسان. ديگر سلسلهء سليمان كه در امتداد رود سند بجهت جنوب ممتد ميشود و به بلوچستان و سواحل اقيانوس هند می‌انجامد و راههای اصلی سرزمین‌های مجاور نجد پامير يعنی افغانستان و پنجاب و تركستان و كاشغر و ايران همه از ميان همين سلسله‌ كوههاست.

زبان‌های پامیری

زبان‌های پامیری از شاخه خاوری زبان‌های ایرانی هستند. زبان‌های ایرانی رایج در کوهستان پامیر و پیرامون آن عبارتند از: یغنابی، شغنی، وخی، اورموری، روشنی، برتنگی، اشکاشمی، یزغلامی، پراچی، یدغا، مونجی و سریکلی.[۱]

هندوکش

این کوه به امتداد سلسله جبال همالیه از نواحی پامیر داخل افغنستان می‌باشد که از جنوب بدخشان گذشته در دره بامیان که شروع کوه دیگری است بنام کوه بابا، ختم می‌گردد. ارتفاع قله این کوه در افغانستان ۶۶۵۰ متر بوده که بنام تیراج معروف استو از سطح اب دریا ۸۳۰۰ متر ارتفاع دارد . نواحی مرتفع این کوه تقریبا همیشه پوشیده از برف است و دره‌های بیشمار در دامنه این کوه به وجود آمده که معروف ترین آنها از این قرار است : دره واخان ، شغنان ، منجان ، جرم ، درایم ، کشم ، ارسج ، فرخار ، دره اشکمش ، خوست ، فرنگ ، سمندان اندراب ، حنجاب ، دو آب و سر اب در شمال و از طرف جنوب دره پنج ، دره نور ، دره کرم، دره پشال ، باندول ، اشپی ، اسکین ، پنجدره نجراب ، دره هزاره ، بازارک ، پاران ده ششل، سالنگ، اشاوه، شکاری، کپچاق، چهارده بامیان، سیغان ، کهمرد.

معابر معروف هندوکش:

1. کوتل خاواک به ارتفاع ۳۶۰۰متر

2. کوتل بازاک به ارتفاع ۵۰۰۰ متر

3. کوتل نکسان به ارتفاع ۵۰۵۰ متر

4. کوتل کانچین به ارتفاع ۴۹۰۰ متر

5. کوتا مراشتراک به ارتفاع ۵۷۶۰ متر

6. کوتل سالنگ به ارتفاع ۴۳۰۰ متر

7. کوتا اق رباط به ارتفاع ۳۶۰۰ متر

8. کوتل کوشان به ارتفاع ۴۳۰۰ متر

9. کوتل چهار در به ارتفاع ۴۲۳۶ متر

10. کوتل پیلو به ارتفاع ۳۶۰۰ متر

11. کوتل دندان شکن به ارتفاع ۲۷۰۰ متر

طول هندوکش در حدود ۶۰۰ کیلو متر است که به دو قسمت شرقی و عربی تقسیم می‌شود ، هندوکش غربی نسبت به هندوکش شرقی کوچکتر است و دره معروف پنجشیر در دامنه جنوب شرقی آن موقعیت دارد.

دریا‌های هندوکش:

1. دریای غوربند: از شرق کوتل شیبر سر چشمه می‌گیرد و از غرب به طرف شما شرق به فاصله ۸۰ کیلو متر بین هندوکش و اطراف کوه پغمان امتداد دارد و سر انجام به دریای پنجشیر ملحق می‌شود.

2. دریای سرخ: از غرب به شمال شرق جریان دارد و سر انجام با معاون خود دریای سیغان به دریای باماین میریزد.

3. دریای اندراب :از کوتل خاواک سر چشمه گرفته از شرق به غرب جریان دارد وقراء ده صلاح اندراب، سنگ پیران، بنودشت ، امرد ، باجکگاه ، خنجان ، گازان را سیرآب می‌کند. ودر حد بنو ، آب آرزو را با خود گرفته در نواحی دوشی با دریای سرخ یکجا می‌شود و بنام دریای غور از پلخمری می‌گذرد و از وسط بغلان به دریای قندوز می‌گذرد و با دریای خان آباد بکجا شده در قله زال به دریای آمو می‌ریزد.

4. دریای پنجشیر: از کوتل خاواک سر چشمه گرفته نا گلبهار و کوهدامن امتداد دارد

5. رود علیشنگ والینگار: از قسمت جنوب شرق هندوکش سر چشمه گرفته و به طرف جنوب به حرکت خود ادامه می‌دهد و نورستان را آبیاری می‌کند.

6. دریای کنر: از پشه خونی قلعه بلور داغ یا بنداب پامیر بر آمده در ثمر خیل بادریای کابل یکی می‌شود

قفقاز

قفقاز ناحیه‌ای است بین دریای خزر و دریای سیاه. این منطقه تا زمان قاجاریه جز خاک ایران بود اما در زمان فتحعلی شاه طی جنگهای ایران و روس از ایران جدا شد و به روسیه پیوست و با تجزیه شوروی سابق سه کشور گرجستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر این سرزمین حکومت می‌کنند.

قفقاز قدیم

مناطق قفقاز قدیم

پیش از تشکیل حکومت ماد ، حکومت‌هایی همچون اورارتو و کلخا در قفقاز شکل گرفته بود که قدمت برخی از آنها به بیش از ۴۰۰۰ سال نیز می‌رسد ، اما درنتیجه جنگ‌های فرسایشی بین این دولتها از قدرت آنها کاسته شد و بعدها دولت هخامنشی آن را تصرف نمود و به خاک خود ضمیمه نمود ، البته طبق اطلاعات موجود برخی از کشورهای این منطقه همچون کلخا (گرجستان امروزی) به اختیار خود وارد امپراتوری هخامنشی شدند ، قفقاز تا چندین سال جزو حکومت ایران بود تا زمانی که پادشاهان ظالم بر سر کار آمدند که مردم قفقاز تاب بر نیاوردند و از ایران جدا شدند ، حتی حاکمان اسلامی از کشورهای گرجستان و ارمنستان هم اخراج شدند و این مناطق به صورت مستقل عمل می‌کردند تا زمان صفویه که مجددا به ایران ضمیمه شدند ، اما در زمان قاجاریه بار دیگر ایران را رها کرده و وارد امپراتوری شوروی شدند و با فروپاشی شوروی سابق قفقاز بار دیگر آزاد گشت و اکنون شامل سه جمهوری گرجستان ، ارمنستان و آذربایجان می‌باشد.

پیرنه

دریاچه آرتوست در پیرنه

پیرنه رشته‌کوهی است در جنوب غربی اروپا و مرز طبیعی بین فرانسه و اسپانیا است. این کوه‌ها شبه جزیره ایبری را از فرانسه جدا می‌کنند و امتداد آن حدود ۴۳۰ کیلومتر از خلیج بیسکای در اقیانوس اطلس تا دماغه کرئوس در دریای مدیترانه است.

نام آن به فرانسوی Pyrénées، به اسپانیایی Pirineos، به کاتالانی Pirineus و به باسکی Pirinioak تلفظ می‌شود.

کشور کوچک آندورا تماماً درون این رشته‌کوه قرار دارد. بلندترین قله پیرنه، آنتو (۳۴۰۴ متر) نام دارد که در گوشه شمال خاوری منطقه آراگون اسپانیا واقع شده است.

این رشته‌کوه در اثر برخورد شبه جزیره ایبری با قاره اروپا در حدود ۵۰ میلیون سال پیش یعنی در مرحله کوهزایی آلپی پدید آمده است و این برخورد همچنان ادامه دارد.

رشته کوه های فلات ایران و جغرافیای سیاسی کنونیشان

رشته‌کوه البرز: جمهوری آذربایجان | ایران | ترکمنستان | ارمنستان

رشته‌کوه زاگرس: ترکیه | عراق | سوریه | ایران | ارمنستان

رشته‌کوه توروس: ترکیه | سوریه

رشته‌کوه هندوکش: پاکستان | افغانستان

رشته‌کوه سلیمان: پاکستان | افغانستان

رشته‌کوه قفقاز: داغستان | اوستیا | چچنستان | جمهوری آذربایجان | ارمنستان

رشته كوه سيرا نوادا

رشته كوه اورال

رشته كوه آلتائی

رشته كوه دولومیت

پل دیبانو در دولومیت ایتالیا